Рус. Հայ.
ՆՐԱ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆԸ

Ամենադժվարը տղամարդկանց համոզելն էր.Արցախյան ազատամարտի հերոսուհու պատմությունը

20.02.2013

Ղարաբաղյան շարժումն այս տարի դառնում է 25 տարեկան: 1988թ. փետրվարի 20-ին Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզի մարզխորհրդի 20-րդ գումարման նստաշրջանը, երկրի Սահմանադրությանը համապատասխան, որոշում ընդունեց և դիմեց Ադրբեջանական ԽՍՀ, Հայկական ԽՍՀ և ԽՍՀՄ Գերագույն խորհուրդներին՝ մարզը Ադրբեջանի կազմից դուրս բերելու և Հայաստանի կազմի մեջ ընդգրկելու համար: Այսպես սկսվեց, պատերազմում կոփվեց և նվաճած անկախությամբ ամրապնդվում է արցախցու ազատ կամքի ճանապարհը:

 

Պատմական այս շատ կարևոր իրադարձությունների կենտրոնում եղել են նաև հերոս կանայք: Նրանցից մեկին Շուշիում հանդիպել և LADYNEWS-ի համար հարցազրույց է անցկացրել Անի Մաղաքյանը:


Շուշիի ձյունաշատ փողոցներով շտապում էի հարցազրույցի: Դուռը բացեց հերոսուհուս  մայրը: Ցածրահասակ, աշխույժ տատիկը ներս հրավիրեց:

Հողաթափեր տվեց ու ձեռքով ցույց տվեց կողքի սենյակում համակարգչի առաջ նստած կնոջ ուղղությամբ: Կարինեն ժպիտով դիմավորեց ինձ. ղարաբաղյան հյուրընկալությունն իրենն արեց: Մուրաբայով տաք թեյը խմելով՝ սկսեցինք զրուցել:

 

Կարինե Դանիելյանը 51 տարեկան է, մասնագիտությամբ հաշվապահ է: Վեց տարի աշխատել և ապրել է Ռուսաստանում: Լեռնային Ղարաբաղի ազատագրական պատերազմին մասնակցության համար արժանացել է Արիության, Մայրական երախտիքի, Մարշալ Բաղրամյանի անվան, Երկրապահների, Մարտական ծառայության և Վազգեն Սարգսյանի անվան շքանշանների: Պատերազմը մի քիչ իմաստնություն, մի քիչ հանգստություն ու զսպվածություն է ավելացրել նրա կերպարին: Կռվի տարիներից պատմեց գրեթե միշտ ժպիտով՝ փորձելով թաքցնել աչքերում պատերազմի թողած մշուշը:  Այսօր նա հազվադեպ է դուրս գալիս տնից: Զենքը ձեռքերում հմտորեն պահած կինը հիմա նույնքան վարպետությամբ է գործածում հելյունը և գործում խաղաղության խորհուրդն ունեցող ճերմակ ծաղիկներ:

 

Դուք երկար ժամանակ ապրել եք Ռուսաստանում, ինչպե՞ս եղավ, որ վերադարձաք Ղարաբաղ:

 

Ես Պյատիգորսկում էի, երբ իմացա, որ թուրքերը հորս ծեծել են, ինչի պատճառով նա  կորցրել էր տեսողությունը: Ամեն ինչ թողեցի, եկա Ստեփանակերտ. որոշել էի ծնողներիս տանել Պյատիգորսկ, բայց ծրագրես խափանվեցին, երբ իմ վերադարձից մի քանի օր հետո հայրս մահացավ: Ես մնացի մորս հետ: Որոշեցի չվերադառնալ Ռուսաստան. իմ տեղն իմ հայրենիքում էր:

 

Իսկ ինչպե՞ս  որոշեցիք մասնակցել պատերազմին:

 

Ուրիշ տարբերակ չէր էլ կարող լինել. հայրենիքիս պաշտպանությանը մասնակցելն ինձ համար այնքան բնական էր, որքան ապրելը: Դա իմ պարտքն էր, իմ իրավունքը: Հայրենիքի հանդեպ սերը հավասար է ծնողիդ հանդեպ ունեցած սիրուն, բոլորս էլ պատրաստ ենք վտանգի ժամանակ պաշտպանել մեր ծնողներին, այդպես էլ հայրենիքի դեպքում է:

 

Հետաքրքիր կլիներ իմանալ  Ձեր  մոր արձագանքը. ինչպե՞ս ընդունեց այդ որոշումը:

 

Դա առաջին պատն էր, որ պետք է քանդեի. Իհարկե, շատ երկար տևեց մորս համոզելը, բայց իմ որոշումը վերջնական էր, մայրս ստիպված էր համակերպվել:

 

Կարելի՞է ասել, որ պատերազմին մասնակցելու որոշումը կապված էր նաև Ձեր հոր հետ կատարվածի հետ, վրեժի զգացողություն կա՞ր:

 

 Ես հայրենասիրության մթնոլորտում եմ մեծացել: Իմ նպատակը Ղարաբաղը, Շուշին մաքուր տեսնելն էր, որպեսզի մեր արյունը մաքուր մնա: Այն ժամանակ շատ գեղեցկուհի հայ աղջիկներ էին ամուսնանում թուրքերի հետ և մեծ մասամբ նրանց փախցնում էին: Ես ու իմ զինակիցները ուզում էինք, որ հայի արյունը մաքուր մնա:

 

 Ե՞րբ և որտե՞ղ սկսվեց ձեր ճանապարհը, որպես զինվոր:

 

 Ես զինվորական չէի, կամավոր էի: Անգամ զենք բռնելու ձևը չգիտեի: Շուշիում ուսումնական կենտրոն կար, որտեղ նորեկներին սովորեցնում էին հիմնական գիտելիքներ, որոնք անհրաժեշտ են իմանալ պատերազմի ժամանակ: Ծանոթացա գլխավորի հետ: Նա չէր ուզում ինձ ընդունել, ասում էր ՝ պատերազմն աղջկա տեղ չէ, ասում էր ՝ խայտառակ ես անում մեզ: Բայց ես համառ էի: Ուսումնական կենտրոնում բոլորը տղաներ էին: Մի քանի օրից Գլխավորն ասաց, որ անակնկալ ունի ինձ համար. այդ օրը քսան աղջիկ բերեցին, հիմնականում բուժքույրեր էին: Հետո մեզ ուղարկեցին տարբեր ջոկատներ: Մեծ մասամբ ես 8-րդ ջոկատի հետ եմ կռվել: Կռվում էինք Փափրավենդում, Իփագ1-ում, Իփագ2-ում:

 

 Կանայք հիմնականում, որպես բուժքու՞յր էին ծառայում:

 

Ոչ, մենք դիպուկահար կանայք ունեինք, իսկ ես ընդհանրապես բժշկության հետ կապ չունեի.  տղամարդկանց կողքին կռվում էի առաջին գծում:

 

Պատերազմում ի՞նչն էր ամենադժվարը:

Ամենադժվարը տղամարդկանց համոզելն էր, որ մենք էլ կարող ենք իրենց հավասար մասնակցել մեր հայրենիքի պաշտպանությանը: Պատերազմն առաջին հերթին սովորեցնում է վստահել սեփական կյանքդ զինակից ընկերոջդ, դժվար էր ապացուցել, որ մեզ էլ կարող են վստահել: Բայց ի վերջո կարողացանք դա անել: Մենք չկարողացանք ընդմիշտ կոտրել կանանց վերաբերյալ կարծրատիպերը, բայց պատերազմի ժամանակ հասցրեցինք ապացուցել, որ մենք էլ կարող ենք անվախ ու քաջ լինել: Զինակիցները մեզ քրոջ պես էին ընդունում, կռվի թեժ պահին փորձում էին մեզ թիկունքում պահել, մենք էլ մեր հերթին ուզում էինք հետ չմնալ:

 

Ձեր կարծիքով.  ի՞նչ դեր ունեցան կանայք Արցախյան հերոսամարտում:

 

 Կանանց մասնակցությունը անհրաժեշտություն էր: Կանանց ներկայությունը տղամարդկանց զգոն էր պահում, ներքին կարգապահության էր մղում: Տղամարդիկ երբեք  կին զինակցի ներկայությամբ չէին ասի, որ հոգնել են կամ վախենում են: Կանայք ուժի ու անվախության օրինակ էին տղամարդկանց համար: Մենք պետք է մասնակից լինեինք , պետք է ցույց տայինք, որ իրենք միայնակ չեն այդ սրբազան գործում:

 

Դուք անտեսեցիք կանանց մասին եղած կարծատիպերն ու ընդունված վերաբերմունքը: Հասարակությունն ինչպե՞ս ընդունեց Ձեզ: 

 

Գիտես, մինչև հիմա էլ զինվորական հագուստով կանանց ետևից թարս են նայում, նույնիսկ երբեմն տհաճ արտահայտություններ են անում: Իսկ այն ժամանակ դա ավելի շատ էր: Եղել է, որ վիճել եմ այդ պատճառով, եղել է անգամ, որ հարվածել եմ: Կան այնպիսիք, ովքեր չեն ընդունում, չեն հասկանում քո արած զոհողությունը, այն, որ դու կյանքդ ես վտանգում հանուն բոլորի ազատության: Մաքուր, ազնիվ կանայք էին իմ զինակիցները, բայց ինչպես ասում են, մի մուկ, որ կարասն է ընկնում, ամբողջ յուղը փչացնում է. այդպիսի մկներ էլ են եղել, ովքեր բոլորի անվան հետ են խաղացել:

 

Իսկ ինչպիսի՞ն է  վերաբերմունքը հիմա:

 

Մեր քաղաքում ինձ հարգում են: Ես շնորհակալ եմ բոլորին այդ հարգանքի համար: Երբ վիրավորվեցի, հիվանդանոցում ինձ այցելության էին գալիս անգամ անծանոթ մարդիկ, և դա շատ հաճելի է, թեև այն ժամանակ այնքան էլ չէի գիտակցում, թե ինչ է կատարվում:

 

Ինչպե՞ս եղավ, որ վիարվորվեցիք:

 

(Երկար լռում է, հոգոց է հանում-Ա.Մ.)

Ցավոտ թեմա է:Կուբաթլույում էինք: Անտառում: (Նորից լռում է, նայում պատուհանից դուրս – Ա.Մ.) Ժամանակ չունեինք խրամատներ փորելու: Գիտեինք, որ թե թշնամու, թե մեր կողմից կրակոցներ լինում են միայն ցերեկը, բայց այդ գիշեր հակառակ կողմից ականանետներով սկսեցին կրակել: Սարսափելի էր: Մենք երեք կանայք էինք: Երկուսը վիրավորներին ուղեկցում էին դեպի հոսպիտալ, մնացել էի ես ու մի պայուսակ բժշկական պարագաներ: Վիրավորները շատ էին: Ես չէի հասցնում: Շուտով նորից լուր տվեցին, որ  առաջին գծում իմ կարիքն են զգում: Հրամանատարը թույլ չտվեց գնալ, բայց ես որոշեցի, որ պետք է այնտեղ լինեմ: Թշնամին շարունակում էր կրակել, այդ օրը մենք շատերին կորցրեցինք (երկար լռում է, չեմ միջամտում- Ա.Մ.): Ես մի քանիսին վիրակապեցի: Վերջում մի երիտասարդ զինվոր էր, ոտքն էր վնասվել, հուսահատված էր, վախենում էր, որ չի կարողանա քայլել, ես էլ համոզում էի, որ դեռ իր հարսանիքին շալախո է պարելու: Դրանից հետո… այդ պահին միանգամից մի քանի ական պայթեց մեզ շատ մոտ: Հետո ուշքի եկա հիվանդանոցում: Այնտեղ էլ իմացա, որ 19 հոգուց չորսս էինք փրկվել:

 

Պատերազմի ժամանակ նամակներ գրու՞մ էիք Ձեր ընկերներին, հարազատներին:

 

 Ես նամակներ չեմ գրել: Բայց շատ նամակներ էինք ստանում սփյուռքահայ երեխաներից: Նամակիների հետ փոքրիկ նվերներ էին ուղարկում, ինձ համար գուլպաներ ու փոքրիկ խաղալիք շնիկ էին ուղարկել (ցույց է տալիս կապույտ, սպիտակ ականջներով շնիկին-Ա.Մ.): Բոլոր նամակները սկսվում էին «Բարև, սիրելի ֆիդայի» տողով: Հաճելի էր, իհարկե, փոքրիկներից նման նամակներ ստանալը:

 

 

Դուք հիմա էլ հանդիպում եք դպրոցականների հետ, ի՞նչ խորհուրդ եք տալիս նրանց: Պատմու՞մ եք պատերազմի մասին:

 

Նրանց ասում եմ, որ լավ սովորեն, որ գիտելիքը ապագան է, որ մեզ հիմա խելացի մարդիկ են պետք, բայց պատերազմի մասին չեմ սիրում պատմել, հատկապես երեխաներին: Պատերազմն ինձ առաջին հերթին հիշեցնում է կորցրածս ընկերներին և ես անգամ թշնամուս դա չեմ ցանկանա:

 
Արկադի Տեր-Թադևոսյանի՝ Կոմանդոսի հետ:  

 

 

Կռվի ժամանակ մտածու՞մ էիք ապագայի մասին, ինչպիսի՞ն էիք այն պատկերացնում, համընկա՞վ իրականությունը Ձեր պատկերացումների հետ:

 

Շատ էինք մտածում ապագայի մասին: Մենք մտածում էինք, որ ամեն ինչ միանգամից է լինելու, բայց մեր պատկերացնումների շատ փոքր մասն է կատարվել, բոլորիս էլ ժամանակ է պետք: Ամեն ինչ լիարժեք կլինի, երբ տեսնեմ, որ Շուշին վերականգնել է իր երբեմնի գեղեցկությունը:

Հիմա, երբ քայլում եք ազատագրված Շուշիի փողոցներով, ի՞նչ զգացողություններ ունեք:

 

 Ամեն անգամ մտածում եմ՝ արդյոք ես կտեսնեմ ամբողջովին վերակառուցված Շուշին: Իհարկե, թաքուն հպարտություն եմ զգում, որ ես էլ իմ ներդրումն ունեմ այսօրվա ազատ երկրի կայացման գործում:

 

Հավատու՞մ էիք հաղթանակին:

Հավատում էի: Մենք պաշտպանում էինք մեր երկիրը, ուրեմն հաղթանակը մերը պետք է լիներ:

 

Մեր կռիվն ավարտվա՞ծ է, թե՞մենք դեռ կռիվ ունենք տալու:

 

Մերը վերջացել է, հերթը հիմա դիվանագետներինն է: Մի բան հաստատ է. մենք բոլորս պետք է զգոն լինենք, բայց չվախենանք:

 

Ի՞նչ կասեք հայ կանանց, ովքեր ապրում են այսօրվա խաղաղ պայմաններում:

 

Գնահատեք այդ խաղաղությունը: Եղեք ձեր ամուսնինների կողքին: Ապրեք այնպես, որ հայ տղամարդը միշտ ձեզնով հպարտանալու առիթ ունենա:

Անի Մաղաքյան

Աղբյուր` LADYNEWS.am

Դիտվել է 9588 անգամ

ՄԵԿՆԱԲԱՆԵԼ

Ձեր անունը: *
Ձեր էլ. հասցեն: *
Մեկնաբանությունը: *

Նիհարելու բաղադրատոմս Պամելա Անդերսոնից. 5 կանոն, որոնք կկարգավորեն ձեր կազմվածքը

16.01.2025
Ամանորյա տոնակատարություններից հետո ժամանակն է վերադառնալու նախկին առօրյային։ Բայց սա, պարզվում է, մեծ ջանք է պահանջում։

79-ամյա Հելեն Միրենը բացահայտել է իր կազմվածքի գաղտնիքը. օրական անհրաժեշտ է ընդամենը 12 րոպե

07.01.2025
Կարմիր գորգերի վրա դերասանուհին պարբերաբար գերազանցում է նույնիսկ իր երիտասարդ գործընկերներին։

Լեոնարդո դի Կապրիոյի անեծքը. ինչպես է դերասանը «սև նշան» դնում իր նախկինների վրա

22.11.2024
Հոլիվուդում լեգենդներ են պտտվում դերասանի սիրատոչորության մասին, սակայն վերջին շրջանում կանայք դժվարությամբ են համաձայնվում նրա հետ ժամադրության գնալ: Խնդիրը օսկարկիր դերասանի հակասական հեղինակությունն է:

«Միսս Ինթերնեյշնլ 2024»-ը Վիետնամից է և շատ ամաչկոտ

14.11.2024
Օրերս Տոկիոյում կայացավ «Միսս Ինթերնեյշնլ 2024» մրցույթի եզրափակիչը, որի հաղթող ճանաչվեց վիետնամցի ուսանողուհի, 22-ամյա Հյուն Թհի Թհան Թյունը:

Աննա Եղոյանի պոեզիաթերապիան

06.11.2024
Շատերն աշունը համարում են տարվա ամենառոմանտիկ եղանակը, և բանաստեղծուհի Աննա Եղոյանը բացառություն չէ։

Դրամատիկ կյանք. կանայք Արմեն Ջիգարխանյանի կյանքում

08.10.2024
Դերասան Արմեն Ջիգարխանյանը ծնվել է 1935 թվականի հոկտեմբերի 3-ին։ Նրա կյանքը լի էր սիրային փորձություններով, հատկապես բուռն էին կյանքի վերջին տարիները։

Բաժնի բոլոր նյութերը

ՄԵԿ ՏՈՂՈՎ
14-02-2025 13:40
Daily Mail-ը, հղում անելով իր աղբյուրին, հայտնել է Քանյե Ուեսթի և Բիանկա Սենսորիի առաջիկա ամուսնալուծության մասին։ Ենթադրվում է, որ նրանք բանավոր պայմանավորվել են, որ ամուսնալուծությունից հետո Բիանկան կստանա 5 միլիոն դոլարի վճար: 47-ամյա ռեփերին մոտ կանգնած աղբյուրը հաստատել է, որ զույգն արդեն բաժանվել է, և որ նրանք պատրաստվում են ամուսնալուծության օրինական միջնորդություն ներկայացնել առաջիկա օրերին։
14-02-2025 13:22
Կանցնի ևս որոշ ժամանակ, և մերկության նորաձևությունը կարող է դառնալ առօրյա կյանքի մաս: Սակայն, պե՞տք է արդյոք աշխարհին դա, թե ոչ՝ այլ հարց է։ Նյու Յորքի Նորաձևության շաբաթում մի ամբողջ շոու նվիրվել է մերկության ցուցադրությունը։ Շոուն կազմակերպել է սադրանքի հայտնի սիրահար, դիզայներ Դրահան Բլեքհարթը իր Black Tape Project-ով։ Մոդելները պոդիումով շրջել են ամբողջովին մերկ՝ փատված ներքնազգեստ հիշեցնող  նմանակող սև և գունավոր կպչուն ժապավեններով։
14-02-2025 11:04
Պարզ ֆիզիկական ակտիվությունը բարելավում է հիշողությունը։ Ուղեղի ակտիվացման այս անսպասելի միջոցին անդրադարձել են Լոնդոնի համալսարանի Համաճարակաբանության և առողջության ինստիտուտի հետազոտողները՝ Միքայելա Բլումբերգը և Էնդրյու Ստեպտոն։ Բլումբերգը նշել է, որ ճանաչողական կարողությունները բարելավվում են առաջին մարզումից հետո։ «Դա կարող է լինել արագ քայլելու, պարելու կամ աստիճաններով բարձրանալու տեսքով»,- նշել է նա:
14-02-2025 10:29
Նոր սեզոնի պահանջված գույներից է հարուստ զմրուխտե կանաչը, որը հայտնվել է 2025 թվականի գարնանային մի շարք հավաքածուներում եւ ներկայացված է տարբեր գործվածքներով եւ ուրվանկարներով՝ թափանցիկ վերնաշապիկներից եւ շքեղ ատլասե զգեստներից մինչեւ շքեղ թավշյա բաճկոններ եւ կաշվե արեւելյան-արեւմտյան պայուսակներ։
14-02-2025 02:35
Marc Jacobs-ը Էմիլի Ռատակովսկուն հայտարարել է իր նոր The Dual պայուսակի դեմքը։ Միանալով խորհրդանշական պայուսակների տպավորիչ շարքին՝ նոր Dual-ն իր դեբյուտը կատարեց պոդիումի վրա․ այն պատրաստված է հարթ իտալական կաշվից, հայտնում է Hypebae-ն:
LN-Ը ԱՌԱՋԱՐԿՈՒՄ Է ԿԱՐԴԱԼ
LN -Ը ԱՌԱՋԱՐԿՈՒՄ Է ԴԻՏԵԼ
% ԶԵՂՉԵՐ ԽԱՆՈՒԹՆԵՐՈՒՄ
ՈՒՐ ԳՆԱԼ ԵՐԵԿՈՅԱՆ
ՕԳՏԱԿԱՐ ՀՂՈՒՄՆԵՐ
ՆՈՐԸ ՁԵՐ ԿՅԱՆՔՈՒՄ

Ամսվա աստղագուշակ․ փետրվար 2025 թ․

01.02.2025
2025 թվականի ամենակարճ ամիսը խոստանում է իրադարձություններով լի լինել։ Ոմանց այն խոստանում է կարիերայի աճի նոր հնարավորություններ, ոմանց համար՝ ռոմանտիկ իրադարձություններ ու ճակատագրական հանդիպումներ, իսկ ոմանց համար՝ արկածներ ու ճանապարհորդություններ։

LADYNEWS TV
Spotify երաժշտական ծառայությունն ամփոփել է 2024 թվականի արդյունքները և որոշել տարվա ամենահայտնի երգը։ Խոսքը «Birds of a Feather» հիթի մասին է, որը կատարում է հայտնի ամերիկացի երգչուհի Բիլլի Այլիշը։
ՕՐՎԱ ԱՍՏՂԱԳՈՒՇԱԿ

Խոյ
21.03-20.04

Ցուլ
21.04-22.05

Երկվորյակ
23.05-22.06

Խեցգետին
23.06-23.07

Առյուծ
24.07-24.08

Կույս
25.08-23.09

Կշեռք
24.09-23.10

Կարիճ
24.10-22.11

Աղեղնավոր
23.11-22.12

Այծեղջուր
23.12-20.01

Ջրհոս
21.01-19.02

Ձուկ
20.02-20.03
ՇԱԲԱԹՎԱ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾԸ
10.02.2025
Դիտվել է 1108 անգամ
11.02.2025
Դիտվել է 577 անգամ
13.02.2025
Դիտվել է 394 անգամ
14.02.2025
Դիտվել է 352 անգամ
17.02.2025
Դիտվել է 131 անգամ

© 2012, LADYNEWS.am
Մեջբերումներ անելիս հղումը (hyperlink) LADYNEWS.am-ին պարտադիր է: Կայքում արտահայտված կարծիքները պարտադիր չէ, որ համընկնեն խմբագրության տեսակետի հետ: Գովազդների բովանդակության համար կայքը պատասխանատվություն չի կրում:

LADYNEWS.am-ի մասին
Հեռ.` +374060445674, +37455545535
Էլ-փոստ` [email protected]
Գովազդ կայքում: Հեռ.՝ +374060445674, +374 55545535
Էլ-փոստ՝ [email protected]

Webmaster