24.02.2013

«Շատ տառապանքներ կան այս աշխարհում, շատ-շատ: Նյութական տառապանքը, սովի, անտունության, բոլոր տեսակի հիվանդություններից տառապանքը… Բայց ես դեռեւս մտածում եմ, որ մեծագույն տառապանքը մենակ լինելն է, չսիրված եւ ոչ ոքի չունենալու զգացողությունը: Ես արդեն հասել եմ այն գիտակցությանը, որ անցանկալի լինելը  ամենավատ  հիվանդությունն է, որ մարդը կարող է երբեւիցե ունենալ»: Այս համոզմամբ էր ապրում բոլորի կողմից սիրված ու իր ունեցած «լավը» համայն մարդկության հետ կիսած, բոլորիս քաջ հայտնի Մայր Թերեզան, մի կին, ով իր  կյանքը նվիրեց` աղքատներից աղքատներին օգնելուն: «Արմատներով եւ արյունով ալբանացի եմ: Քաղաքացիությամբ հնդիկ եմ: Կաթոլիկ միանձնուհի եմ: Կոչումով պատկանում եմ ամբողջ աշխարհին: Սրտով ամբողջությամբ պատկանում եմ Հիսուսի սրտին»,- այսպես էր իրեն ներկայացնում Մայր Թերեզան:

Նա ծնվել է 1910թ. օգոստոսի 26-ին Սկոպիե քաղաքում` Բոյաջուների ընտանիքում, ծնողները երեխային կնքել էին Ագնես Գոնջա: Հակառակ նրանց` երկրորդ տղա ունենալու փափագին, աղջկա ծնունդը երջանկացնում է ծնողներին. նրան համարում են Աստծու պարգեւ: «Բարի կին կլինի մոր նման»,- կանխագուշակում էին մարդիկ, երբ նրան ծնունդից հետո մկրտում էին, ու չսխալվեցին: Ծնողները` Նիկոլան եւ Դրանան, ալբանացիներ էին: Ագնես Գոնջան ընտանիքի երրորդ զավակն էր, քրոջից` Ագեից ու եղբոր`Լազարից հետո: «Ես երջանիկ մանկություն եմ ունեցել»,- հետագայում հիշում էր Ագնեսը: Նրա ծնողները, լինելով կարգապահ ու մարդասեր, նույն ոգով դաստիարակում են նաեւ երեխաներին: Ագնեսի դաստիարակության  գործում շատ մեծ է եղել իր հոր դերը, ումից աղջիկը սովորել է բարեգործություն անել: Եղբայրը` Լազարը, քրոջ մանկությունից պատմում էր, որ նա  սովորական աղջիկ էր՝ մի քիչ ինքնամփոփ եւ ներքաշված: Ուներ շատ ընկերուհիներ, որոնց հետ էլ անցկացնում էր ժամանակի մեծ մասը, գերազանց էր սովորում, սիրում էր բանաստեղծություններ գրել եւ կարդալ ընկերուհիների համար: 

Աղջիկն ութ տարեկան էր, երբ հայրն անսպասելի մահանում է: Նրա մահվան հանգամանքներն անհայտ էին, կար տեսակետ, որ նրան թունավորել էր հարավսլավական ոստիկանությունը: Ագնեսի հիշողության մեջ դրոշմված են մնում հոր խոսքերը. «Ոչ մի պատառ չուտես, առանց որեւէ մեկի հետ կիսելու» եւ «Անձնասիրությունը հոգեկան  հիվանդություն է, որ քեզ ստրկացնում է` թույլ չտալով ապրելու կամ ուրիշներին ծառայելու»:  Հետագայում այդպես էլ եղավ: Հոր մահից հետո ընտանիքի ողջ բեռը մնաց Դրանայի ուսերին: Նա, գիշերուզօր աշխատելով, երեխաներին ապահովում էր ամեն ինչով: «Ես ձեզ կտամ ամենը, ինչ խնդրե՛ք, վերցրե՛ք, բայց ես էլ ձեզնից ակնկալում եմ ձեր լավ եւ օրինակելի վարքը»,- հորդորում էր իր երեխաներին միայնակ մնացած կինը: Երեխաներին դաստիարակում էր այն մեծ հավատով ու սիրով դեպի Աստված, որ կար նաեւ իր մեջ: Նրանց տանը աղքատները միշտ գտնում էին մարդկային ջերմություն, տաքություն ու սնունդ:«Սկոպիեի ու շրջակայքի աղքատներից բոլորը գիտեին մեր տան տեղը, եւ ոչ ոք այնտեղից դատարկաձեռն չէր հեռանում: Ամեն օր, ճաշին, մենք հյուր ունեինք»,- պատմում էր Ագնեսը: Դրանան երեխաներին հաճախ իր հետ տանում էր հիվանդներին խնամելու, աղքատներին օգնելու, որպեսզի նրանք իրազեկ լինեն մարդկային տառապանքին: Երեխաները մեծանում են պարկեշտ ու կարգապահ: Շուտով ընտանիքի միակ տղամարդը` Դրանայի որդին, հեռանում է ընտանիքից դեպի Ավստրիա`զինվորական ուսումնարան հաճախելու նպատակով: Սակայն մայրը դեռ չէր հասցրել համակերպվել, երբ հաջորդեց մյուս` իր համար ծանր հարվածը` Ագնեսի որոշումը վանք մտնելու: Սակայն հոգու խորքում նա հպարտ էր աղջկա որոշմամբ. միան հուզում էր այն, որ աղջիկն իր որոշման մեջ  իրոք անկեղծ ու հաստատակամ լիներ: Մայրը միշտ էլ զգացել է Ագնեսի կրոնավորական կոչումը:

Վարդապետներից մեկի ջանքերով հիմնվել էր «Սուրբ կույս Մարիամ» անունով միությունը, որին անդամակցելը նույնպես իր դերն է խաղում Ագնեսի հոգեւոր ձեւավորման մեջ: Միության անդամները սկսում են ուսումնասիրել սրբերի վարքը եւ միսիոներների կյանքը: Այն խանդավառ ճառերն ու քարոզները, որ Գոնջան լսում էր այդտեղ, թողնում են իրենց ազդեցությունը նրա ներաշխարհում:  Խանդավառված աղջիկը, ցանկանալով ավելի գործնականորեն  օգնել, ստիպում էր իր միակ՝ փող աշխատող զարմիկին` Անտոնիին, վաստակած գումարը նվիրաբերել Հնդկաստանի առաքելություններին:

1928 թ. Ագնեսը վերջնական որոշում է կայացնում`գնալ առաքելությունների եւ իրեն նվիրել Աստծուն: Նա բազմաթիվ երազանքներ թողեց անկատար. շատ էր սիրում, երաժշտություն, գրականություն, մանավանդ քնարերգություն. «Ահավասիկ, երազանքներիս մեծ մասը  հավանաբար չեմ կարող իրականացնել: Հավաստի մի բան կա, սակայն, որն ինձ համար էական է: Գիտեմ, որ Տերն ինձ կանչում է: Նա ինձ սիրում եւ քայլերս առաջնորդում է` ինձ տալով միսիոների կոչում. ահա իմ միակ վստահությունը»,- ասում էր Ագնեսը:

Ճանապարհը նրան տարավ դեպի Հնդկաստան: Դիմում է «Լորետոյի միանձնուհիներ» միաբանությանը ու ստանալով դրական պատասխան`մեկնում է:  Միաբանության կանոնադրության համաձայն`մինչեւ նորընծայությունը վանք դիմող երիտասարդուհիները պարտավոր էին անցնել հայեցողության շրջան, այսինքն` այս շրջանում բացահայտվելու էր նրանց վճռականությունը եւ հոգեւոր կյանքի նկատմամբ կոչման իսկությունը: Ագնեսը սկսում է իր նորընծայության շրջանը: Այս առիթով մատուցված պատարագի ընթացքում նրան հանձնում են կրոնական կյանքի խորհրդանշանները` խաչը, քողը, վարդարանը եւ սքեմը: Նա ընտրում է Թերեզա անունը` ներշնչված իր պահապան սրբուհուց` Լիզիոյի Սրբուհի Թերեզայից, որն ավելի հայտնի է որպես Սրբուհի Թերեզա: Անվան ընտրությամբ քույր Թերեզան ընդունում է նաեւ կյանքի մասին Սրբուհի Թերեզայի հետեւյալ փիլիսոփայությունը. «Իմ փոքրիկ ճանապարհը մանկության հոգեւոր ճանապարհն է` վստահության եւ անսահման անձնուրության ճանապարհը»: Քույր Թերեզայի նվիրումը գործին անսահման էր: Նա շատ ընթերցում էր` սկսած Աստվածաշնչից մինչեւ գեղարվեսական գրականություն: Ծառայության երկրորդ տարում նա արդեն հնարավորություն ուներ մյուս միանձնուհիների նման մասնակցելու աղքատների եւ հիվանդների խնամքի գործին: Նրա մեջ այնքան շատ էր պատրաստակամությունն ու նվիրումը մարդկանց օգնելու: Նրա հոգում արդեն թեւ էին առնում զոհաբերվելու եւ նվիրվելու փափագները: Վանքում հոգեւոր պարտականությունների կատարման հետ մեկտեղ` զբաղվում է նաեւ մանկավարժությամբ: Անցնում են օրեր, ամիսներ, տարիներ…Մոտենում են մշտնջենավոր ուխտի օրերը: Քույր Թերեզան շուտով դառնալու էր մայր, այսինքն` ավագ միանձնուհի: 1937թ-ի մայիսին, լռությամբ եւ աղոթքով անցկացրած  հոգեւոր կրթությունից հետո, քույր Թերեզան կատարում է աղքատության, ողջախոհության եւ հնազանդության մշտնջենավոր ուխտը: Վաղուց սպասված «Այո»-ն հնչում է. նա արդեն իսկական միանձնուհի էր:

 Թերեզայի մտքում եւ հիշողության մեջ անընդհատ իր ընտանիքն էր, մայրը, նրա խոսքերը: Ընտանիքի հետ նամակագրական կապը պահում էր, բայց հետագայում նրան միշտ ցավ էր պատճառում միտքը, որ ինքն այդպես էլ քրոջն ու մորը չհանդիպեց:

Հնդկաստանում տարեցտարի վիճակը ծանրանում էր` սոված ու օնօթեւան ժողովուրդ, ամենուր աղքատություն, սով, հիվանդություն: Քույր Թերեզան էլ այդ մռայլ տեսարանի ականատեսն էր, ու նրան չէր կարող ցավ չպատճառել: Դպրոցները, ընտանիքներ այցելությունները, դասավանդումը, աղջիկների հետ զբոսնելը կազմում էին նրա ամենօրյա աշխատանքը, բայց ինչ-որ բան նրան տանջում էր. չէր գոհանում իր արածից, դատարկություն էր զգում: Տարին մեկ անգամ բոլոր միանձնուհիներն ունենում էին արձակուրդային ժամանակ՝ մտածելու, խոկալու եւ աղոթելու. ահա մոտենում էր այդ շրջանը: Հենց այդ օրերին էլ  Թերեզան ստանում է  այսպես կոչված «կոչումը կոչման մեջ»: «Գնում էի Դարջիլինգ հոգեւոր կրթության,-պատմում է նա,- գնացքով ճանապարհորդելիս ինձ հետ կատարվեց անսպասելի բան. ես լսեցի այդ ձայնը, զգացի այդ կոչը, որն ինձ կանչում էր, հրամայում թողնել ամեն բան եւ ծառայել Նրան`գետնախորշերում, փողոցներում: Ինձ կանչում էր Իրեն ծառայել` աղքատից ամենաաղքատի միջոցով: Գիտակցում էի, որ դա Նրա կամքն էր, եւ ես պարտավոր էի հետեւել եւ հնազանդվել Նրան: Անկասկած դա լինելու էր իր գործը: Առաջադրանքը հստակ էր: Ես պետք է թողնեի վանքը եւ ծառայեի աղքատին`ապրելով նրա հետ:Դա կարգադրություն էր, հանձնարարություն եւ համոզվածություն: Ես գիտեի`ինչ անել, բայց չգիտեի`ինչպես»: Նա դիմում է Դուբլինում գտնվող Լորետոյի մեծավորուհուն` միաբանությունը լքելու խնդրանքով, սակայն գործը հասնում է մինչեւ Հռոմ, ու ի վերջո Թերեզան ստանում է թույլտվությունը` չնայած նրա համար ծանր էր թողնել Լորետոն: Նրա այդ որոշումը բուռն քննարկումների ու քննադատությունների առիթ է դառնում: Փոխելով Լորետոյի միանձնուհու հանդերձանքը, որպես համազգեստ ընտրում է պարզ սաիր եւ տափակ ոտնամաններ, ուղղվում Կալկաթայից 240 մղոն հեռավորության վրա գտնվող Պատնա քաղաք:Հասկանալով, թե ինչքան էր իր օգնությունը պետք աղքատներին ու հիվանդնեորին, մասնակցում է բժշկական դասընթացների, ձեռք բերում հմտություններ: Աշխատում եւ ծառայում էր անձնվիրաբար: Հիմնվում է «Գթության միսիոներներ» միաբանությունը, քույր Թերեզան էլ, որպես հիմնադիր, դառնում է Մայր Թերեզա եւ աշխատում այդտեղ մինչեւ 1997թ-ի մարտ ամիսը: Նրա կյանքում,ինչպես ինքն էր ասում, ամենագեղեցիկ երկու երեւույթներն աղքատությունն ու հիվանդությունն էին: Նա համոզված էր` աղքատին օգնելու համար պետք էր լինել աղքատ, ապրել ու հասկանալ աղքատությունը, հետո նոր գործել: Բացահայտել էր` որն է աղքատների հարստությունը. «Աղքատներն այնքան քիչ ունեն, բայց գիտեն շատ տալ` ամեն բան»:

 Նրա ջանքերով 1952 թ-ին հիմնվում են մահամերձ աղքատների համար կացարաններ: Մայր Թերեզայի նպատակը հիվանդներին բուժելը չէր, այլ նրանց համար «գեղեցիկ» ու «բարի» մահ ապահովելը, ուներ իր կողքին մոտ 26 բարեգութ օգնականներ: Նա գործեց շուրջ 40 տարի, և փողոցներում մահանալուց զերծ մնացին տասնյակ հիվանդներ: Յուրաքանչյուր աշխատանք իրականացնելիս աղոթում էր, խնդրում Աստծու գութն ու աջակցությունը: Օրեցօր Մայր Թերեզան դառնում է ճանաչված աշխարհում, չնայած նա իր աշխատանքը համարում էր «կաթիլ օվկիանոսի մեջ»: Իր գործունեության ընթացքում արժանանում է տասնյակ մրցանակների  ու պարգեւների տարբեր միջազգային կազմակերպությունների կողմից, ստանում է ԱՄՆ պատվավոր քաղաքացու կոչում, ինչպես նաեւ Նոբելյան մրցանակ:  «Չեմ կարողանում շնչել». սրանք էին նրա վերջին խոսքերը: Մայր Թերեզան մահանում է 1997 թ. սեպտեմբերի 5-ին` շնչարգելության պատճառով:

Սիրել ցավելու աստիճան:

Սերը օրեցօր , մինչեւ մեր մահը, պետք է այնքան սովորական լինի մեզ համար, որքան ապրելն ու շնչելը:

Յուրաքանչյուր սիրով արարք խաղաղության գործ է՝ անկախ այն բանից, թե ինչքան փոքր է:

Երջանիկ եղիր այս պահին, բավարար է:

Եթե իսկապես ուզում ենք աղոթել սովորել, պետք է նախ լսել սովորենք: Որովհետեւ սրտի լռության մեջ խոսում է Աստված:

Տալու համար պետք է ունենաս:

Մեր բառերն ավելորդ են այնքան ժամանակ, քանի դեռ սրտից չեն բխում:

Երբեք չենք իմանա` ի՜նչ ազդեցություն ունի մի պարզ ժպիտը:

Ամենակարեւոր դեղամիջոցը քնքուշ սերն ու հոգատարությունն են:

Մենք բոլորս մատիտներ ենք Աստծու ձեռքում:

Կարեւոր չէ, թե քանի բարի գործ եք կատարել, կարեւոր է`ինչքան սեր եք ներդրել այդ գործերում:

 Շողիկ Գալստյան

Աղբյուր` LADYNEWS.am

Դիտվել է 16483 անգամ

08.05.2025
Ավրորա Կիբան իր հետևորդների հետ կիսվեց իր կյանքում տեղի ունեցած փոփոխությունների մասին լավ լուրով։ Սակայն շնորհավորանքի փոխարեն ուսանողուհուն մեղադրում են փառքի հետևից ընկնելու մեջ։

25.04.2025
Ապրիլի 25-ին «Հոլիվուդի կնքահայր» Ալ Պաչինոն նշում է իր 85-ամյակը։ Բնական հմայքն ու ձգողակականությունը նրան դարձրին ոչ միայն հայտնի դերասան, այլև հանրահայտ սրտակեր։

02.04.2025
Մարդասպանը հանցանքը խոստովանել է այն բանից հետո, երբ ոստիկանները նրան հայտնաբերել են սանդուղքների մոտ՝ մթերային սայլակով: 

28.03.2025
Բազմաթիվ վնասվածքներով աղջկան գտել էին ճանապարհի եզրին՝ կոտրված էին ձեռքերը, ոտքերը և ողնաշարը։ Ներկայումս Մարիան ծանր վիճակում գտնվում է հիվանդանոցում։

21.03.2025
Աղջիկը կորել էր մարտի 10-ին՝ անծանոթ շրջապատում իր ծննդյան օրը նշելուց հետո։ Նա այժմ ծանր վիճակում է։

16.01.2025
Ամանորյա տոնակատարություններից հետո ժամանակն է վերադառնալու նախկին առօրյային։ Բայց սա, պարզվում է, մեծ ջանք է պահանջում։